De knie is het gewricht dat de verbinding vormt tussen het bovenbeen, de knieschijf en het kuit- en scheenbeen. Bij het kniegewricht zijn spieren, zenuwen, banden (ligamenten) en kapsel betrokken. Enkele bekende structuren van het gewricht zijn de kruisbanden (voorste en achterste kruisband), de menisci (binnenste en buitenste meniscus), het kraakbeen en de binnenste en buitenste knieband.
Er zijn verschillende soorten knieklachten. Hierbij kan er als eerste een onderscheid gemaakt worden tussen acute & chronische klachten en specifieke & aspecifiek klachten.
Het verschil tussen acute knieklachten en chronische knieklachten heeft te maken met de tijdsduur dat de klacht aanwezig is. Indien klachten langer dan drie maanden aanwezig zijn wordt er gesproken van een chronische klacht. Is de pijn in de knie korter dan 6 weken aanwezig dan wordt het een acute klacht genoemd. Voorbeelden van een acute klacht is een scheuring van de voorste kruisband drie weken geleden of een pijnlijke knie na een lange wandeling een week geleden. Veel mensen denken dat chronische klachten niet meer kunnen verdwijnen. Dit kan wel het geval zijn en in de meeste gevallen zijn de chronische klachten van de knie goed te behandelen. Een voorbeeld van een chronische knieklacht is instabiliteit van de knie die ontstaan is na een kruisbandoperatie vier maanden geleden of pijn dat gedurende een half jaar aanwezig is ten gevolge van slijtage in de knie.
Het verschil tussen specifieke en aspecifieke knieklachten is afhankelijk van de aard van de knieklacht en dus of er een duidelijke en zichtbare oorzaak van de klacht is. Met specifieke knieklachten worden klachten bedoeld waarbij de oorzaak van de klacht duidelijk is. Hierbij kan met de aandoening aantonen middels aanvullend diagnostiek. Voorbeelden van specifieke knieklachten zijn een meniscuslaesie of slijtage van de knie.
Aspecifieke knieklachten zijn klachten waarbij de oorzaak van de klacht in de knie is dus niet duidelijk. Bijvoorbeeld als er middels een MRI-scan of röntgenfoto geen afwijkingen in de structuren van de knie te zien zijn. Dit wil niet meteen zeggen dat de pijn ’tussen de oren’ zit. Er kan bijvoorbeeld pijn in de knie ontstaan dor referred pain (pijn of afstand). Referred pain kan ontstaan doordat triggerpoints, in de spieren rondom de knie, pijn geven richting de knie. Denk aan triggerpoints in de liesspieren. Triggerpoints ontstaan door stress, een verkeerde houding of bijvoorbeeld een eenzijdig bewegingspatroon. Daarnaast kunnen aspecifieke knieklachten ontstaan door letsel van een ander gewricht, zoals de enkel en/of heup.
Gescheurde meniscus
Door het afscheuren van één of beide menisci kunnen er knieklachten ontstaan. Er bevinden zich twee verschillende menisci in de knie, namelijk de binnenmeniscus en de buitenmeniscus. Het zijn wigvormige structuren, welke zich tussen het boven- en onderbeen bevinden. De meniscus hebben het dempen van de schokken op de knie, helpen bij de sturing en bij de gewrichtssmering van het kniegewricht als functie. Door een meniscusscheur kunnen er irritatie in het kniegewricht ontstaan wat pijn in en rondom de knie kan geven. De symptomen bij een meniscus scheur zijn afhankelijk van de manier waarop de blessure is ontstaan. Bij een acuut ontstaan, is er in de meeste gevallen direct pijn in de knie aanwezig. Door deze pijn kan je de knie niet goed buigen en dus niet door de hurken gaan. Veel mensen geven aan dat de knie op slot zit. Daarnaast is de knie minder stabiel en zal je sneller het gevoel hebben dat je door de knie zakt. Bij een langdurige overbelasting van de meniscus is de oorzaak vaak minder duidelijk en hoef je geen “slotklachten” of een zwelling te hebben.
Een (gedeeltelijke) gescheurde kruisband kan zorgen voor knieklachten. In de knie bevinden zich twee sterke kruisbanden die elkaar kruisen en gelegen zijn tussen het boven- en onderbeen. Dit zijn de voorste en achterste kruisband. Deze kruisbanden zijn zeer belangrijk voor de stabiliteit van de knie. Door een scheuring of een gedeeltelijke scheuring van één of beide kruisbanden zal de stabiliteit aanzienlijk verminderen. Men ervaart veel pijnklachten tijdens het scheuren van één kruisband, maar in de meeste gevallen wordt dit snel minder en rest er een instabiliteitsklacht.
Tijdens het scheuren van één of meerder kruisbanden ervaar je direct hevige pijn in de knie en kan je de knie horen ‘knoepen’ en/of knakken. De knie wordt direct dik en in de meeste gevallen is er ook een bloeduitstorting aanwezig. Als de zwelling minder wordt zal het instabiliteitsgevoel van de knie groter worden en zal je het gevoel hebben dat je door de knie zakt. Daarnaast kan het zijn dan je niet alleen één scheur hebt in een van de kruisbanden, maar dat er ook schade aan de meniscus of het kraakbeen is ontstaan.
Het patellofemoraal pijnsyndroom is een term welke wordt gebruikt om pijnklachten te omschrijven die ontstaan door een dysfunctie van het patellofemoraal (knieschijf – knie) gewricht. Bij een patellofemoraal pijnsyndroom heb je last van een afwijkende stand van de knieschijf (patella) ten opzichte van het dijbeen (femur). Door de afwijkende stand op de knieschijf ontstaat er grotere belasting op het kniegewricht, waardoor er pijn ontstaat tijdens het bewegen.
Bij patellofemorale klachten wordt pijn achter de knieschijf gevoeld. Deze pijn verergert zich op het moment dat er druk op de knieschijf komt, zoals bij traplopen, steun op de knie of het buigen van de kniee. Bij het breken van de knieschijf treedt er direct een zwelling op en is het niet meer mogelijk dat jij op je been kunt steunen. Bij een luxatie van de knieschijf is het mogelijk dat de knieschijf zich zichtbaar heeft verplaatst en zich niet meer aan de voorzijde van de knie bevindt, maar aan de zijkant. De knie wordt dan ook dik en hierbij is het ook niet meer mogelijk om op het been te steunen.
Een jumpers knee wordt ook wel een springers knie genoemd. Bij een jumpers knee is er schade opgetreden bij de aanhechting van de pees van de vier koppen van de bovenbeenspier. Daarnaast kan het zijn dat het gedeelte van de pees boven de knie de pijn veroorzaakt. Een irritatie van deze pees ontstaat vaak na een langdurige overbelasting en kan leiden tot een ontsteking die te vinden is bij de aanhechting van het onderbeen, net onder de knie. Vroeger werd de term jumpers knee gebruikt om aan te duiden dat deze klachten vooral ontstonden door het springen, maar tegenwoordig weten we dat er ook hele andere oorzaken kunnen zijn. Bij een jumpers knee zal jij pijn net onder de knieschijf voelen en dit wordt erger op het moment wanneer er trekkracht komt op de knieschijfpees, zoals bij het buigen van de knie, springen en traplopen
Een versleten knie wordt ook wel artrose van de knie of degeneratie genoemd. Bij een versleten knie is het kraakbeen van het kniegewricht dunner en neemt het in kwaliteit af. Wanneer de knie zeer fors is versleten is het vaak nodig om een knieprothese (nieuwe knie) te laten plaatsen. Hierbij wordt het gehele kniegewricht vervangen.
Symptomen bij een versleten knie zullen in het beginstadium bijna niet te ervaren zijn. Naarmate dat de slijtage toeneemt zal er pijn- en stijfheid klachten optreden. Deze pijn- en stijfheid klachten zullen voornamelijk aanwezig zijn in de ochtend en een langere tijd zitten. Door de slijtage zal de mobiliteit van de knie verslechteren, kan je pijn in de knie hebben en deze pijn kan uitstralen naar het been.
Hier onder worden verschillende symptomen weergegeven voor het ontstaan van knieklachten in zijn algemeenheid.
Behandeling van knieklachten is afhankelijk van de oorzaak. Er zijn een aantal dingen die bij iedere klacht belangrijk zijn:
Dit kan bijvoorbeeld door:
